हरियो चुरा र मेहेन्दीको साउन

    साउन ०३, २०७५              सपना बोहरा

घोराही, २ साउन ।
घोराही बजारको तुलसीपुर चोकमा हरिया चुराले सजिएका ठेलाका लस्कर छन् । त्यो ठेलामा महिलाहरुको खचाखच भिडभाड पनि त्यस्तै छ । कारण हो साउन महिनामा हरिया चुरा, मेहन्दी लगाउनु पर्ने धार्मिक मान्यता ।
‘साउन महिना शुरु भयो । ‘यो महिनामा त हरिया चुरा लगाउनै प¥यो । नम्रता शर्माले हरिया चुरा छान्दै भनिन् । नम्रताले हरियो चुरासँग मिलाउनको लागि पहेंलो रङको चुरा पनि किनिन् । चुरा मात्रै होइन साउन महिनाको लागि भन्दै उनले दुबै हातको हत्केला ढाकिने गरी मेहेन्दीले हात पनि सजाइ सकेकी छन् । साउन महिनामा मात्रै लगाउने हरिया चुरा हिन्दूधर्म संस्कृतिसँग के जोडिएको छ उनलाई यो विषयमा केही पनि जानकारी छैन । तर उनले साउन स्पेशलकै रुपमा लगाएकी छन् । साउनमा सबै महिलाहरुले हरिया चुरा र मेहेन्दी लगाउँछन् त्यही सिको गरेको उनले भनिन् । हरिया चुरा र हातमा मेहेन्दी लगाउन राम्रो लाग्छ, त्यही भएर लगाउँछु’ उनले भनिन् । त्यसैगरी सर्राकी सिर्जना विकले पनि हातभरी हरियो र पहेंलो चुरा लगाएकी छन् । उनले हरिया चुरासँगै पहेंलो र रातो चुरा पनि मिलाएर अझ सुन्दर बनाएकी छन् । ‘हरियो चुरामा पहेलो र रातो चुरा मिलाउँदा आकर्षक देखिने उनले बताइन् । उनले पनि कुनै हरिया चुरा र मेहेन्दीप्रति आकर्षण भएकै कारण प्रत्येक वर्ष साउन महिनामा हरिया चुरा लगाउने गरेको बताइन् ।
साउन महिनामा मेहेन्दी र हरियो चुराको सम्बन्ध के छ, त्यो त थाहा छैन् ? नारायणपुरकी प्रमिला चन्दले भनिन् ‘तर लगाउन मनपर्छ ।’ घोराहीकी विष्णु विष्टले साउन १ गते मात्रै महेन्दी किनेर लगिन् । उनी हरियो चुरा र मेहेन्दी लगाउने योजनामा त थिइनन् तर साउन १ गते सबै महिलाको हातमा हरियो चुरा र मेहेन्दी लगाएको देखेपछि रहर लागेको उनको भनाइ छ । यतिबेला दाङका बजार हरियो चुरामय भएको छ । हरियो चुरालाई झन आकर्षक बनाउनको लागि राता, पहेंला चुराले घोराहीमा रहेका ठेला तथा पसलहरु सजिएका छन् । महिलाहरु हरिया चुरा किन्नमै व्यस्त छन् । महिलाहरुले हरियो चुरामा रातो र पहेंलो चुराहरु सहजाएर लगाउने गरेका छन् । ठेला तथा कस्मेटिक सञ्चालकहरुलाई हरियो चुरा तथा मेहन्दी बेच्न भ्याई नभ्याई छ । घोराहीको तुलसीपुर चोकमा रहेको एक ठेलामा चुरा बेचिरहेकी उर्मिला गुप्तालाई ठेलामा चुरा किन्न आउनेहरुलाई चुरा देखाउन र बेच्न भ्याई नभ्याई छ । साउन महिना शुरु हुन एक हप्ता पहिलेदेखि नै महिलाहरु चुरा किन्न आउने गरेको उर्मिलाले बताइन् । एक महिलाले तीन दर्जनसम्म चुराहरु लैजाने गरेको उनले बताइन् । अन्य पर्वको तुलनामा साउन महिना विशेषगरी हरियो चुरा बेच्ने गरेको उनको अनुभव छ ।
हरियो चुरा मात्रै बेचेर दैनिक १ हजार ५ सय रुपैयाँ आम्दानी गरेको उनले बताइन् । विगतको वर्षहरुमा पछिल्लो वर्षमा हरियो चुराको आकर्षण बढ्दै गएको उर्मिलाको भनाई छ । साधारण हरिया चुरालाई प्रति दर्जन ३० रुपैयाँदेखि बुट्टादार हरिया चुरा ३ सय रुपैयाँसम्म बेच्ने गरेको बताइन् । पछिल्लो समयमा हरियो बुट्टा भएको चुराहरुमा महिलाहरुको आकर्षण बढ्दै गएका उनको भनाइ छ । उनका अनुसार महिलाहरु साउनमा मेहेन्दीप्रति पनि आकर्षण बढ्दै गएको छ ।